Jak pokazuje analiza TNS OBOP większość Polaków uważa się za świadomych uczestników rynku, ponieważ potrafi ocenić jakość produktów i racjonalnie podjąć decyzje o zakupie. W praktyce jednak powszechne jest zapominanie o wzięciu paragonu czy nieczytanie podpisywanych umów. Prawie wszyscy pamiętają o sprawdzeniu ceny – robi to 95 proc. z nas. Co więcej, dla blisko 80 proc. jest ona najważniejszym kryterium, które ma wpływ na decyzje.

Jak wynika z badań, prawie połowa Polaków nie lubi robić zakupów. Główną przyczyną zazwyczaj jest trudna sytuacja materialna. Co trzeci badany to tzw. niepewny siebie przeciętniak, czyli osoba, która ze względów finansowych nie lubi zakupów i rzadziej je robi. Ponadto ta grupa konsumentów na rynku czuje się niepewnie i chociaż coraz lepiej zna swoje prawa nie korzysta z nich. Wiedzą na temat przepisów oraz fascynacją zakupami nie mogą pochwalić się również przedstawiciele grupy konsumentów wycofanych – aż 15 proc. dorosłych Polaków. Należą do niej osoby głównie po sześćdziesiątym roku życia, z wykształceniem podstawowym, które nie interesują się zakupami i nabywają tylko najpotrzebniejsze produkty.
Wielu z nas dysponuje ograniczonym budżetem domowym i nie może sobie pozwolić na kupowanie pod wpływem chwili, dlatego – jak pokazują badania – aż 75 proc. decyduje się jedynie na rzeczy znajdujące się na wcześniej przygotowanej liście. Badania wskazuję, że wśród osób dbających o zawartość portfela jest coraz więcej takich, które oprócz ceny przywiązują wagę również do takich czynników jak jakość i marka towarów, skład czy metoda produkcji. Są to przede wszystkim osoby z wykształceniem wyższym i w dobrej sytuacji materialnej.

Pozytywnym wynikiem badania jest informacja, że jedna trzecia z nas to tzw. świadomi entuzjaści, którzy lubią zakupy, znają swoje prawa i konsekwentnie rozliczają z ich egzekwowania przedsiębiorców. Przedstawiciele tej grupy przywiązują dużą wagę do marki produktu – jej wizerunku, ale przede wszystkim jakości. Jedna czwarta z nas uważa, że towar markowy jest lepszy od innych. Znak handlowy ma największe znaczenie przy wyborze sprzętu RTV-AGD, kosmetyków oraz kawy i herbaty. Kobiety częściej niż mężczyźni zwracają uwagę na markę kosmetyków, środków czystości i artykułów żywnościowych. Dla mężczyzn jest ona ważna, gdy kupują odzież, obuwie, sprzęt RTV-AGD oraz sportowy.
Tylko co piąty konsument lubi zakupy i czuje się pewnie jako uczestnik rynku – to przedstawiciel grupy tzw. pewnych siebie pragmatyków. Jeśli już kupuje produkt markowy, nie zależy mu na kształtowaniu dzięki niemu swojego wizerunku, ale przede wszystkim na jakości. Często nie zna swoich praw, a co za tym idzie nie próbuje ich dochodzić. Należący do tej grupy ulegają wpływowi reklam – mniejsze znaczenie mają dla nich skład oraz sposób produkcji. Pokazują to również wyniki badań – blisko 60 proc. Polaków przyznaje się do korzystania z reklam jako źródła informacji o produktach i usługach.